- Okula Başlama Sürecinde Sağlıklı Ayrışma –
Okula başlama sürecinde bakım verenlerin hazır oluşu en önemli kriter olmakla birlikte okula başlama süreci sadece çocuklar için değil ebeveynler için de zor ve derin bir süreçtir. ‘Ebeveyn olarak kendimi nasıl hissediyorum ve çocuğumun okula başlama sürecine hazır mıyım?’ sorusunu kendinize yöneltmek önemlidir. Okula başlama sürecinde bakım verenler olarak aynı anda üzüntülü, mutlu, kaygılı, heyecanlı gibi farklı duygular hissediyor olabilirsiniz. Hissettiğiniz duyguları fark edip onlara şefkatle yaklaşmak sizleri çocuğunuzun okula başlama sürecine hazırlar.
Anne ve bebek arasındaki bağlanma süreci anne karnında başlar. Anne rahminde bebek ideal ısı ve sıcaklık içerisinde annenin kalp atışlarını hissetmeye işitmeyle birlikte annesinin sesini tanımaya ve böylelikle güven duygusu duymaya başlar. Gelişim aşamalarını sağlıklı bir şekilde tamamlayan bebek dünyaya gelir. Doğum kavuşma gibi görünen bir ayrışma halidir. Anneyle bebek tek bir bedenin içerisinde birbirleriyle bütün olma haline veda ederler.
Her çocuğun gelişim aşamaları farklı olduğu gibi okula uyum sağlama süreci de değişkenlik göstermektedir. Her çocuk birbirinden eşsiz ve biriciktir. Bazı çocuklar kısa bir süre de bazıları uzun bir süre de bazıları ebeveynlerinin desteğine daha çok bazıları daha az ihtiyaç duyarak uyum sağlayabilir.
Okula başlamak insan yaşamındaki ilk ayrılıklardan biridir. Çocuk okulla tanışmadan önce bakım verenlerle birlikte okulun web sitesini incelemek, birlikte okulu gezerek okula fiziksel temasta bulunmak, okulun broşürlerine ya da afişlerini bakmak, ebeveynlerin okul hakkında çocuğa genel bir bilgilendirme yapması (Çocuğu okulda neler bekliyor, öğretmenleriyle ve akranlarıyla nasıl vakit geçirecek ve okul çıkışında çocuğu kim alacak ya da servisle mi gidecek gibi) hem fizyolojik hem de psikolojik açıdan çocuğun kendi sinir sistemini bu sürece hazırlamasına yardımcı olur. Çocukları sürece dahil etmek; belirli seçenekler arasında hangi çantayı almak istedikleri, hangi kalemi, kalem kutuyu, hangi matarayı kullanmak istedikleri gibi kararları kendilerinin vermesi çocukları güçlendirir, cesaretlendirir ve işbirliği yapmaya teşvik eder. İlk günlerde ebeveyn çocuk kaynaşma düzeni sonrasında çocukların ritmine uygun küçük küçük ayrışmalarla birlikte kademeli ilerlenebilir. Okula başlama sürecinde; uçup giden battaniye, minik ayıcıklar okula gidiyor, okula gitmek istemeyen zebra, avucundaki öpücük gibi kitaplardan destek alınabilir. Bakım verenler olarak çocuğunuzun öğretmenine güvendiğinizi ve sevdiğinizi hissettirmek de çocuğunuzun okula başlama sürecindeki sağlıklı ayrışmasını kolaylaştırır. Bakım verenler olarak çocuğunuzu kaçta alacağınızı belirttiyseniz o saatte çocuğunuzu almanız gerekir. Biz yetişkinler olarak 5-10 dakika önemli olmayabilir fakat çocukların bu durumlar ruhsal aygıtına büyük gelebilir ve ters düşebilir. Aile ve okul arasında köprü kurmak; çocuğun zorlandığı zamanlarda evi hatırlayıp evle bağlantı kuracağı nesneleri (oyuncak, aile fotoğrafı, annenin ve babanın şalı ya da bir koku) yanında taşıması uyumlanma sürecine destek olabilir ve böylelikle çocuğunuzun ebeveynlerini özleme dair duyguları yükseldiğinde kendini regüle edebilir. ‘Ben-biz, öteki-biz’ (Çişimizi yapalım, kakamızı yapalım, öğretmenimizi sevdik; Kimin kakası? Kimin çişi? Kimin öğretmeni?) kavramlarını birbirinden ayırt etmek gerekmektedir. Çocuğunuzun kolay ayrışabileceği bakım verenle okula gitmesi ve ayrılıkların kısa tutulması okula uyumlanma sürecine destek olabilir. Çocuğunuzla özel bir selamlaşma, özel bir hoşça kal ritüeli, özel bir şiir ya da özel bir şarkı oluşturabilirsiniz. Böylelikle çocuğunuz şarkı söylendikten, şiir okunduktan ya da hoşça kal ritüeli yapıldıktan sonra vedalaşma anının geldiğini fakat bu vedanın kavuşulmak üzere yapılan bir veda olduğunu anlayabilir. Çocuğunuzun rutinlerine (beslenme, uyku gibi) sadık kalmak okula uyumlanma süreci için önemlidir. Hareket ve ayrılık oyunları; ce-e, saklambaç, yakalamaca, yastık savaşı, survivor oyunları çocukların okula uyumlanma süreçlerini destekler. Oyun çocukların, işbirliği kurma, iyileşme ve keşfetme araçlarıdır. Çocukların endişe, kaygı, gerginlik ve öfke gibi zorlu duygularını azaltmaktadır. Bakım verenler olarak çocuğunuzun ritmine uygun fiziksel temas ve bakışma da ayrılma süreçlerinde zorlanan çocukların yoğun duygularıyla başa çıkmalarına destek olmaktadır.
Ebeveynlerin çocuklarının okula başlama sürecinde beze veda, biberona veda, emziğe veda, memeye veda sonrasında eve veda gibi yaşamlarında meydana gelen önceki ayrılıkları da düşünmeleri bu sürece fayda sağlar. Bu ayrılıklarla birlikte çocuk dış dünyaya hoş geldin demektedir.
Juno
Pre – school